بررسی بیوسیستماتیک جنس شیرین بیان glycyrrhiza l. (papilionaceae) درجنگل های هیرکانی شمال ایران

گیاه شیرین بیان با حدود 30 گونه در جهان به تیره ی بقولات ( fabaceae ) تعلق دارد . بر اساس فلوراایرانیکا این جنس دارای 3 گونه g. glabra، g. echinata و g. aspera در ایران می باشد که دو گونه از آن از جنگل های هیرکانی جمع آوری شده است. مطالعه کنونی به منظور بررسی جمعیت های گونه g. glabra و g. echinata در استان های شمالی ایران (گلستان، مازندران و گیلان) با اسنفاده از صفات ریخت شناسی و بررسی تنوع ژنتیکی صورت گرفته است. به این منظور 11جمعیت ازگونه g. echinata و 4 جمعیت از گونه g.glabra برای بررسی صفات ریخت شناسی مورد ارزیابی قرار گرفت و 22 جمعیت که 18 جمعیت آن متعلق به گونه g.echinata و4 جمعیت متعلق به گونه g.glabra بودند، مورد ارزیابی ژنتیکی قرار گرفتند. به منظور ارزیابی تنوع مولکولی جمعیت های شیرین بیان، dna ژنومی با استفاده از روش ctab استخراج گردید. پس از استخراج، کیفیت و کمیت dna از طریق اسپکتروفتومتر و ژل الکتروفورز مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله بعد واکنش زنجیره ای پلی مراز از طریق pcr با پرایمر rapd بررسی شد و آنالیز خوشه ای از طریق برنامه ntsys به انجام رسید. در بررسی های مورفومتری انجام شده، پس از جمع آوری نمونه ها، اندازه گیری و بررسی صفتهای مختلف در این گیاهان انجام گردیده و از طریق نرم افزار spss موردتجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج به دست آمده از مقایسه ماتریس های صفات مورفولوژیکی و داده های مولکولی تا حد زیادی با هم تطابق دارند. به طور کلی بررسی تنوع ژنتیکی شیرین بیان با استفاده از نشانگر rapd نشان داد که این نشانگر در شناسایی نواحی چند شکلی و تخمین فاصله ژنتیکی می تواند موثر و مفید باشد. واژه های کلیدی: شیرین بیان، glycyrrhiza، تنوع ژنتیکی، rapd، مورفومتری، جنگل های هیرکانی